Anrhydeddau'r Eisteddfod 2024

Mae'n bleser mawr gennym gyhoeddi bod dau aelod o'n cymuned yma yn ardal Merthyr Tudful yn cael eu hanrhydeddu yn Eisteddfod Genedlaethol Cymru 2024 sydd i'w chynnal ym Mharc Ynysangharad, Pontypridd yn Rhondda Cynon Taf o ddydd Sadwrn Awst 3^ydd tan ddydd Sadwrn Awst 10^fed 2024. Bydd yr unigolion eleni yn cael eu hanrhydeddu mewn seremonïau arbennig ar Faes yr Eisteddfod ddydd Llun Awst 5^ed a dydd Gwener Awst 9^fe.

Mae hwn yn gyflawniad anhygoel ac yn cynrychioli'r effaith gadarnhaol y maent wedi'i chael ar yr iaith Gymraeg a'i thwf.

O fewn Gorsedd Cymru, mae tair anrhydedd wahanol. Mae'r Wisg Werdd yn dynodi cyfraniad i'r Celfyddydau. Maent yn cynnwys y rhai sydd wedi llwyddo yn arholiadau'r Orsedd neu sy'n gymwys oherwydd eu gradd mewn Cymraeg, Cerddoriaeth neu unrhyw bwnc a astudiwyd yn bennaf trwy gyfrwng y Gymraeg. Gellir hefyd anrhydeddu enillwyr y prif gystadlaethau yn Eisteddfod yr Urdd gyda'r Wisg Werdd.

Derbynnir y Wisg Wen gan enillwyr y prif gystadlaethau yn yr Eisteddfod Genedlaethol, tra bod y Wisg Las wedi'u neilltuo ar gyfer unigolion sydd wedi llwyddo ym meysydd y Gyfraith, Gwyddoniaeth, Chwaraeon, Newyddiaduraeth, y Cyfryngau, gweithgareddau lleol/cenedlaethol. Mae'r unigolion hyn yn dod yn Derwyddon Anrhydeddus am eu gwasanaethau a'u cyfraniadau i'r genedl.

Mae'r anrhydeddau'n gyfle i gydnabod unigolion sydd wedi dangos ymrwymiad i Gymru, y Gymraeg a'u cymunedau lleol.

Anne England yw ein derbynnydd cyntaf, a fydd yn cael ei hanrhydeddu gyda'r Wisg Werdd. Mae Anne yn frodor o Ferthyr Tudful, wedi tyfu i fyny ac yn byw yn Aberfan. Yn ystod ei phlentyndod yn y 1950au, doedd yr iaith Gymraeg ddim ei chlywed i raddau helaeth - ychydig iawn a siaradwyd ar y strydoedd. Fodd bynnag, cyflwynwyd Anne i'r Eisteddfod a diwylliant ehangach Cymru Gymraeg, a newidiodd hyn lwybr ei bywyd a'i pherthynas â'r Gymraeg a'i hyrwyddo. Yn 1987, wedi i Anne ymweld ag Eisteddfod Genedlaethol yr Urdd, helpodd i sefydlu Soar, Canolfan y Gymraeg ym Merthyr Tudful. Mae Canolfan Soar wedi bod wrth galon y gymuned Gymraeg ym Merthyr Tudful ers ei sefydlu. Mae'n sefyll yng nghanol y dref ac yn cynnwys theatr, stiwdio ddawns, ystafelloedd ymarfer cerddoriaeth, caffi, siop lyfrau, ystafelloedd addysgu a chyfleusterau cyfarfod a chynhadledd. Mae Anne wedi gweithio'n ddiflino yng Nghanolfan Gymraeg Soar ers dros 30 mlynedd ac mae wedi gwasanaethu mewn amrywiaeth o rolau gan gynnwys cadeirydd, ysgrifennydd, trysorydd a chyfarwyddwr.

Mae Anne wedi treulio blynyddoedd yn gwirfoddoli gyda'r tîm ac wedi cymryd rhan mewn datblygu cynlluniau uchelgeisiol, ceisio am grantiau a sicrhau llwyddiant y prosiect. Mae cael ei ddewis a'i hanrhydeddu i Orsedd Cymru yn brawf o waith uchelgeisiol a diflino Anne.

Yr ail o'n derbynwyr yw Jamie Bevan sydd hefyd yn hanu o Ferthyr Tudful. Mae Jamie wedi brwydro'n hir ac yn galed dros y Gymraeg a'i defnydd o fewn y gymuned. Mae'n ymgyrchydd dros yr iaith ac yn aelod amlwg a gweithgar o Gymdeithas yr Iaith. Mae Jamie wedi gweithio o fewn y gymuned drwy ei ddoniau fel canwr-cyfansoddwr caneuon gwerin Cymreig sy'n perfformio'n unigol a gyda bandiau fel Y Betti Galws a Jamie Bevan a'r Gweddillion. Mae ei gerddoriaeth wedi cael ei chwarae ar BBC Radio Wales, Radio Cymru ac S4C. Mae hefyd wedi perfformio o'r blaen yn Eisteddfod Genedlaethol Cymru. Trwy ei gerddoriaeth, mae wedi annog a hyrwyddo'r defnydd o'r Gymraeg i bobl ifanc a hŷn fel ei gilydd ymfalchïo yn y Gymraeg a'i defnyddio bob dydd.

Bu Jamie hefyd yn wyneb cyfeillgar wrth redeg Caffi Cymraeg yn Soar, sy'n ganolbwynt pwysig ar gyfer defnyddio'r Gymraeg mewn bywyd bob dydd yng nghanol Merthyr Tudful. Mae Jamie yn cael ei anrhydeddu eleni yn Eisteddfod Genedlaethol Cymru gyda Gwisg Las sydd wedi'i chadw ar gyfer unigolion sydd wedi llwyddo ym meysydd y Gyfraith, Gwyddoniaeth, Chwaraeon, Newyddiaduraeth, y Cyfryngau, gweithgareddau lleol/cenedlaethol, gan ddangos ei ymroddiad a'i ymdrechion dros gymuned Merthyr Tudful.