Datganiad yr Arweinydd ar Ganolfan Gymunedol Aberfan a Merthyr Vale 20.03.24

Mewn cyfarfod o’r Cyngor Llawn ddydd Mercher 20 Mawrth 2024, rhoddodd Arweinydd y Cyngor Geraint Thomas y diweddariad canlynol i’r holl Aelodau:

"Rhwng 1988 a Mawrth 30^ain 2015 rheolwyd Canolfan Gymunedol Aberfan a Merthyr Vale gan Gyngor Bwrdeistref Sirol Merthyr Tudful fel ymddiriedolwyr ar gyfer Cronfa a Chanolfan Trychineb Aberfan. Nid yw'r Ganolfan erioed wedi bod yn ased i'r Cyngor ac nid yw'r Cyngor erioed wedi bod yn 'berchen' arni.

"Crëwyd Ymddiriedolaeth Hamdden Merthyr Tudful Cyf - sydd bellach yn cael ei adnabod fel Llesiant Merthyr - o gyn adran gwasanaethau hamdden y Cyngor.

"Y gred oedd, drwy greu Ymddiriedolaeth Elusennol, y byddai'r gwasanaeth yn cael ei amddiffyn yn well ar adeg o gyni, ac yn cael mwy o gyfle i gael gafael ar gyllid grant, yn ei dro yn darparu gwell gwasanaeth i bobl Merthyr Tudful.

"Cymerodd Ymddiriedolaeth Hamdden Merthyr Tudful Ltd wasanaethau hamdden ym Merthyr Tudful ar Ebrill 1^af 2015.

"Yn dilyn cymeradwyaeth y Comisiwn Elusennau ym mis Hydref 2015, daeth Ymddiriedolaeth Hamdden Merthyr Tudful Cyf yn Ymddiriedolwyr Cronfa a Chanolfan Trychineb Aberfan. Trosglwyddwyd Ymddiriedolaeth yr adeilad ym mis Ebrill 2016.

"Ym mis Rhagfyr 2023 penderfynodd y Cyngor Llawn ddod â'r cytundeb gyda'r Ymddiriedolaeth i ben, o ganlyniad i nifer o bryderon mewn perthynas â chyflawni'r contract.

"Dros y misoedd diwethaf mae'r cyngor wedi bod yn ceisio gweithio gyda Llesiant Merthyr ar derfynu'r contract hwnnw a reolir, sy'n cynnwys parhad gwasanaethau yng Nghanolfan Gymunedol Aberfan a Merthyr Vale.

"Er ein bod yn gweithio i ddechrau erbyn Mawrth 31^ain, mae hyn bellach wedi ei ymestyn hyd at Ebrill 30^ain 2024.

"Y cymhlethdod gyda Chanolfan Gymunedol Aberfan a Merthyr Vale yw bod yr adeilad wedi'i freinio i’r Ymddiriedolwyr presennol ac nad yw'n dychwelyd yn awtomatig i'r Cyngor ar ddiwedd y cytundeb presennol, felly rydym yn wynebu rhwystrau cyfreithiol ychwanegol mewn perthynas â'r Ganolfan.

"Er mwyn cymryd drosodd gwasanaethau yno mae angen i ni gael caniatâd gan yr Ymddiriedolwyr.

"Ein nod a'n blaenoriaeth yw cadw'r holl gyfleusterau hamdden ar agor, gan gynnwys Canolfan Gymunedol Aberfan a Merthyr Vale, ac rydym wedi estyn allan i Lesiant Merthyr fel Ymddiriedolwyr y Ganolfan i sicrhau parhad di-dor y gwasanaeth.

"Dim ond gyda'r Ymddiriedolwyr presennol y mae unrhyw benderfyniad mewn perthynas â chanolfan Aberfan, felly rwy’n erfyn arnyn nhw i weithio gyda ni i sicrhau trosglwyddiad di-dor o wasanaeth i bobl Merthyr Tudful."