Ymchwil newydd yn amlygu'r arbenigedd a'r gefnogaeth a ddarperir gan weithwyr cymdeithasol yn Merthyr Tudful mewn ymgais i annog mwy o bobl i faethu

Gyda dros 7,000 o bobl ifanc mewn gofal ledled Cymru, mae’r angen am fwy o Ofalwyr Maeth yn un sy’n gynyddol enbyd.

Ar hyn o bryd mae gennym 83 o blant a phobl ifanc mewn gofal maeth ym Merthyr Tudful; ac mae angen mwy o ofalwyr maeth arnom i sicrhau bod ein holl blant yn cael y gofal a’r cymorth y maent yn eu haeddu.

Ym mis Ionawr, lansiodd y rhwydwaith cenedlaethol o 22 o dimau maethu awdurdodau lleol Cymru, Maethu Cymru, ymgyrch i recriwtio 800 o deuluoedd maeth ychwanegol erbyn 2026.

Ymunodd Maethu Cymru Merthyr Tudful â’r ymgyrch, ‘gall pawb gynnig rhywbeth’ i rannu profiadau realistig y gymuned faethu ac ymateb i rwystrau cyffredin sy’n atal pobl rhag gwneud ymholiad.

Mae rhai o’r rhain yn cynnwys diffyg hyder, camsyniadau ynghylch meini prawf, a chred nad yw maethu’n cyd-fynd â rhai ffyrdd o fyw.

Mae cam diweddaraf yr ymgyrch yn canolbwyntio ar rôl gweithwyr cymdeithasol gofal maeth a’r ‘swigen gymorth’ sy’n bodoli o amgylch gofalwyr maeth, er mwyn darparu’r canlynol i ofalwyr posib:

• Gwybodaeth a dealltwriaeth am rôl gweithwyr cymdeithasol, a sut y gall y gymuned faethu ehangach eu cefnogi.
• Hyder a sicrwydd bod gweithwyr cymdeithasol yn arbenigwyr gofalgar, rhagweithiol sy'n gweithio'n galed i gefnogi pobl ifanc a gofalwyr maeth.
• Cymhelliant i gychwyn y broses o ddod yn ofalwr maeth trwy Awdurdod Lleol.

Mewn arolwg cyhoeddus diweddar gan YouGov  dywedodd dim ond 44% o’r ymatebwyr fod gwaith cymdeithasol yn cael ei barchu ac roedd bron i ddwy ran o bump (39%) o’r oedolion a holwyd yn teimlo bod ymarferwyr gwaith cymdeithasol “yn cael pethau’n anghywir yn aml.” Yn ogystal, dim ond 11% o weithwyr cymdeithasol sy’n credu fod gwaith cymdeithasol yn cael ei barchu ar hyn o bryd.

Dywedodd Amy Cope, Gweithiwr Cefnogi Maethu Cymru ym Merthyr Tudful:

“Mae eich gweithwyr cymdeithasol yn gwbl gefnogol trwy gydol eich taith o'r diwrnod cyntaf. Maen nhw yno i'ch cefnogi chi a'r plant rydych chi'n gofalu amdanyn nhw, i roi anogaeth ac arweiniad, gan eich helpu chi i wella'ch sgiliau i ddod y gofalwr maeth gorau y gallwch chi fod.

Mae dod yn ofalwr maeth fel unrhyw beth, mae’r cyfan yn broses ddysgu ac os ydych chi’n ofalgar, yn dosturiol ac yn ddeallus - yna gallai dod yn ofalwr maeth ddod yn naturiol atoch chi. Cyn i chi ymholi am y tro cyntaf, ysgrifennwch eich holl bryderon ac ofnau ar ddarn o bapur a gofynnwch am gael mynd drwy'r rhestr gydag aelod o'r tîm maethu. rydyn ni i gyd yma i'ch cefnogi a'ch arwain. Ni fyddem byth yn addo y bydd bob amser yn hawdd, ond rydym yn addo eich cefnogi bob cam o'r ffordd orau ag y gallwn, a bob amser mewn ffordd rydych chi'n teimlo'n gyfforddus ag ef.”

Mae’r ymgyrch ddiweddaraf ‘‘gall pawb gynnig rhywbeth’, yn cael ei harwain gan arolwg sydd newydd ei gomisiynu er mwyn deall rhagdybiaethau a chymhellion gweithwyr cymdeithasol yn well. Cafwyd 309 o ymatebwyr ac mae’r canfyddiadau allweddol yn cynnwys:

• 78% o weithwyr cymdeithasol yn yr arolwg yn dweud eu bod wedi ymuno â'r proffesiwn i gefnogi a helpu teuluoedd
• 18% o ofalwyr maeth yn dweud fod canfyddiadau negyddol o weithwyr cymdeithasol yn bodoli oherwydd sylw yn y Newyddion
• 29% o ofalwyr maeth yn dweud, cyn cyfarfod â gweithiwr cymdeithasol eu bod yn meddwl y byddent yn ‘bobl â llwyth achosion trwm a llawer o waith papur.’
• 27% o weithwyr cymdeithasol a holwyd yn credu bod darpar ofalwyr yn ofni cael eu barnu gan weithwyr proffesiynol

Yn yr ymchwil, tynnodd gofalwyr maeth sylw at bwysigrwydd perthnasoedd gwaith agos a hirhoedlog er mwyn cefnogi pobl ifanc i oresgyn heriau. Roeddent hefyd yn awyddus i chwalu mythau am weithwyr cymdeithasol a’r cymorth a dderbynnir, a thalwyd teyrnged i ymroddiad eu gweithwyr cymdeithasol:

Dywedodd ein Gofalwr Maeth o Ferthyr Tudful, Sam, wrthym:

“Yn y bron i 18 mlynedd o faethu ar gyfer Gwasanaethau Cymdeithasol Merthyr Tudful rydym wedi cael rhai gweithwyr cymdeithasol goruchwylio rhagorol... a dweud y gwir.

Ond yn ystod y flwyddyn ddiwethaf mae rhai o'n profiadau wedi gwneud i ni sylweddoli pa mor bwysig yw hi i gael gweithiwr cymdeithasol goruchwyliol gwych, profiadol sy'n cymryd amser i arsylwi a dod i adnabod eich teulu a'r plant sydd yn eich gofal.

Mewn rhai amgylchiadau anodd eleni roeddwn i'n teimlo bod fy SSW wedi mynd y tu hwnt i'w rôl ac rwy'n teimlo bod hynny wedi fy helpu i gadw'r tir a'r ffocws. Mae hi wedi dod allan o'i ffordd i fy helpu gyda rhai pethau ac mae bob amser wedi bod ar gael ar y ffôn.

Wrth i'n taith barhau nawr i fyd hyfryd yr arddegau a TGAU mae'n siŵr y bydd angen rhywfaint o gymorth ychwanegol arnaf wrth symud ymlaen, ond rwy'n hyderus y byddaf yn ei gael yn helaeth.

Bloeddiwch allan i'r tîm ehangach hefyd! Fel pryd bynnag rydw i wedi galw i mewn, boed hynny ar gyfer ffurflenni imiwneiddio sydd angen eu harwyddo neu ddim ond sgwrs gyflym am rywbeth efallai fy mod eisiau gwirio, rydw i bob amser wedi cael fy nghroesawu a'm parchu, ac mae fy mhroblemau wedi'u trin yn effeithlon.”

Dywedodd Jo Llewellyn, Pennaeth Gwasanaethau Plant Merthyr Tudful:

“Ers i mi ddechrau gweithio gyda’r tîm yn Maethu Cymru Merthyr Tudful, mae lefel yr ymrwymiad sydd ganddynt i gyd i gefnogi ein gofalwyr maeth wedi creu argraff arnaf. Mae gweithwyr cymdeithasol, gweithwyr cymorth a’r tîm recriwtio i gyd yn gwneud ymdrech i ddod i adnabod eu gofalwyr maeth a’u teuluoedd fel y gallant eu cefnogi wrth iddynt fynd o gwmpas eu rolau allweddol yn gofalu am rai o’r plant bregus ym Merthyr Tudful. Eleni rydym wedi penodi Ymarferydd Therapiwtig pwrpasol – y cyntaf i awdurdod lleol yng Nghymru, sy’n un enghraifft o’n cefnogaeth a’n hymrwymiad i helpu ein teuluoedd maeth.”

I gael rhagor o wybodaeth am faethu, neu i wneud ymholiad, ewch i: https://merthyrtudful.maethucymru.llyw.cymru/