Cefn Gwlad Cyngor a Gwybodaeth

Deddfwriaeth Cefn Gwlad a Bywyd Gwyllt

Er mwyn gwarchod natur a bywyd gwyllt mae sawl darn gwahanol o ddeddfwriaeth mewn bodolaeth.

Os ydych yn gwneud unrhyw fath o waith yn yr awyr agored mae'n bwysig eich bod yn gwybod am gyfraith bywyd gwyllt a chefn gwlad a sut y caiff ei dadansoddi er mwyn osgoi erlyniad, carchar neu ddirwy.

Y gred gyffredin gan lawer o bobl yw bod ganddynt rwydd hynt i wneud beth bynnag a fynnant gyda darn o dir yn eu meddiant, NID YW HYN YN WIR. 

Gall rhywogaethau a chynefinoedd (planhigion, anifeiliaid neu ffwng a'r mathau o ardaloedd ble y ceir hyd iddynt) fod wedi eu gwarchod. Mae'n bwysig i fod yn ymwybodol o'r rhain er mwyn osgoi erlyniad a dirwyon.  Nid yw peidio gwybod am ddeddfwriaeth yn esgus dros achosi difrod ac nid yw'n cael ei dderbyn fel esgus cyfreithiol.

Mae pedwar Safle o Ddiddordeb Gwyddonol Arbennig (SoDdGA) o bwysigrwydd cenedlaethol ym Mwrdeistref Sirol Merthyr Tudful.  Gorwedd dau ohonynt yn Ardal  Weinyddol Awdurdod Parc Cenedlaethol Bannau Brycheiniog; SoDdGA Darren Fach aSoDdGA Ogofau Nant Glais. Gorwedd y ddau arall o fewn Ardal Weinyddol Cyngor Bwrdeistref Sirol Merthyr Tudful:

• SoDdGA Taf Fechan (coetir)
• SoDdGA Cwm Glo a Glyndyrus (glaswelltir/ffwng/mosaig)

Mae coed unigol, grwpiau o goed a choetiroedd o fewn Bwrdeistref Sirol wedi eu gwarchod gan ORCHYMYN CADW COED.  Mae'n bwysig hefyd gwirio faint o goed yr ydych yn eu torri a pha fath o bren yn ogystal â gwirio'n drwyadl am adar ac ystlumod sy'n nythu er mwyn sicrhau eich bod yn dilyn y ddeddf. Gall gwrychoedd hefyd fod yn warchodedig os ydynt yn cwrdd â'r meini prawf ar gyfer dosbarthiad gwrychoedd 'pwysig'.

Y brif ddeddfwriaeth sy'n ymwneud yn uniongyrchol gyda gwarchod bywyd gwyllt a chynefinoedd yw:

• Deddf Bywyd Gwyllt a Chefn Gwlad 1981 (fel y'i diwygiwyd)
• Deddf Diogelu'r Amgylchedd 1990
• Deddf Gwarchod Moch Daear 1992
• Rheoliadau Gwarchod Cynefinoedd a Rhywogaeth 2010 
• Rheoliadau Gwrychoedd 1997
• Deddf Cefn Gwlad a Hawliau Tramwy 2000
• Deddf yr Amgylchedd Naturiol a Chymunedau Gwledig 2006

N.B. Mae deddfwriaeth yn cael ei diweddaru'n aml a gall fod yn benodol i wledydd unigol fel Cymru, felly mae'n bwysig sicrhau bod y ddeddfwriaeth fwyaf perthnasol a chyfredol yn cael ei defnyddio.